Bệnh Động Mạch Vành

________________________________________________________________________

CÁC ĐIỂM QUAN TRỌNG

• Bệnh động mạch vành xảy ra khi các mảng bám bên trong mạch máu cung cấp máu và oxy đến cơ tim. Mảng bám cũng làm tăng khả năng hình thành các cục máu đông và ngăn cản mạch máu, có thể gây ra đau tim.
• Quá trình điều trị bao gồm kết hợp thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục, sử dụng thuốc và phẫu thuật.
• Tuân thủ lời khuyên từ nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn về việc tập thể dục, chế độ ăn uống điều độ, theo dõi cân nặng, không hút thuốc và kiểm tra huyết áp.

________________________________________________________________________

Bệnh động mạch vành là gì?

Bệnh động mạch vành (CAD) là một loại bệnh tim gây ra do các vấn đề về mạch máu đưa máu và oxy đến cơ tim. Những động mạch này được gọi là động mạch vành. Bệnh này làm tăng nguy cơ bị nhồi máu cơ tim và đột tử.

Nguyên nhân là gì?

Những cặn chất béo lắng gọi là mảng bám có thể tích tụ trong mạch máu và làm cho mạch máu hẹp hơn. Hiện tượng thu hẹp này làm giảm lưu lượng của dòng máu đến tim. Mảng bám cũng làm tăng khả năng hình thành các cục máu đông và ngăn cản mạch máu, có thể gây ra đau tim hoặc đột quỵ.

Nguy cơ mắc CAD có thể cao hơn nếu bạn:

• Có tiền sử bệnh động mạch vành trong gia đình khi còn nhỏ tuổi
• Hút thuốc
• Bị cao huyết áp
• Bị tiểu đường
• Bị thừa cân
• Không tập thể dục đủ
• Có mức mỡ máu cao--ví dụ, cholesterol cao

Những triệu chứng là gì?

Bệnh động mạch vành có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Khi có các triệu chứng, triệu chứng phổ biến nhất là đau ngực, gọi là chứng đau thắt ngực. Bạn có thể cảm thấy:

• Cảm giác căng hoặc nặng nề ở ngực
• Bị nén chặt, sức ép hoặc nóng rát ở ngực

Các triệu chứng của chứng đau thắt ngực thường:

• Kéo dài 5 phút trở xuống và hết đi khi bạn nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc như nitroglycerin.
• Xảy ra khi tim phải làm việc nhiều hơn, như sau khi ăn no hoặc trong khi hoạt động thể chất hoặc căng thẳng về tinh thần.

Chứng đau thắt ngực cũng có thể xảy ra khi bạn đang nghỉ ngơi.

Gọi 911 để được trợ giúp khẩn cấp ngay nếu bạn có các triệu chứng đau tim. Các triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

• Đau ngực hoặc bị sức ép, bị nén chặt ở ngực hoặc phù ở giữa ngực kéo dài hơn vài phút hoặc hết và quay trở lại (có thể cảm thấy giống như khó tiêu hoặc ợ nóng)
• Đau hoặc khó chịu ở một hoặc cả hai cánh tay hoặc vai, hoặc ở lưng, cổ, hàm hoặc dạ dày
• Khó thở
• Đổ mồ hôi lạnh mà không biết lý do
• Nếu nhà cung cấp đã kê đơn nitroglycerin để chữa chứng đau thắt ngực, cơn đau không dứt sau khi bạn đã uống nitroglycerin như chỉ dẫn

Kèm theo những triệu chứng này, bạn có thể cảm thấy rất mệt mỏi, chóng mặt hoặc đau bụng.

Bệnh được chẩn đoán như thế nào?

Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ hỏi về các triệu chứng và tiền sử bệnh lý của bạn và khám cho bạn. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

• Xét nghiệm máu
• Điện tâm đồ (ECG hay còn gọi là EKG) đo và ghi lại nhịp tim của bạn
• Kiểm tra bằng vận động trên máy chạy bộ để xem tim bạn hoạt động như thế nào khi bạn tập thể dục
• Siêu âm tim đồ sử dụng sóng âm thanh (siêu âm) để kiểm tra xem tim bạn đang bơm máu như thế nào
• Chụp mạch vành là một chuỗi chụp X-quang sau khi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn đã tiêm cho bạn một loại thuốc màu đặc biệt vào các mạch máu để hiển thị lên các thành động mạch và những chỗ bị tắc nghẽn nếu có
• Chụp CT sử dụng X-quang và máy tính để hiển thị hình ảnh chi tiết của các động mạch

Bệnh được điều trị như thế nào?

Việc điều trị của bạn tùy thuộc vào nhiều yếu tố, như tuổi của bạn, chức năng của cơ tim và các vấn đề sức khỏe khác. Trước hết, việc điều trị có thể bao gồm thay đổi về chế độ ăn uống và chương trình tập thể dục. Nhà cung cấp dịch vụ y tế có thể kê đơn thuốc.

• Nhiều người cần dùng 2 loại thuốc trở lên để giúp ngăn ngừa nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Có thể mất hàng tuần hoặc hàng tháng để tìm ra phương pháp điều trị tốt nhất cho bạn.
• Nhà cung cấp cũng có thể kê đơn các loại thuốc khác để giảm huyết áp, giúp dứt cơn đau ngực, kiểm soát nhịp tim bất thường, giúp ngăn ngừa cục máu đông, hoặc giảm mỡ máu (cholesterol).

Nhà cung cấp có thể khuyến nghị liều dùng aspirin thấp hàng ngày. Uống thuốc aspirin mỗi ngày có thể làm giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Không phải mọi người đều nên uống aspirin. Sử dụng aspirin hàng ngày có thể gây ra các vấn đề, như kích thích dạ dày, chảy máu hoặc mất thính giác. Hỏi nhà cung cấp dịch vụ y tế xem liệu bạn có nên uống aspirin hay không và nếu có, nên uống bao nhiêu.

Nếu động mạch vành của bạn bị tắc nghiêm trọng, bạn có thể cần phẫu thuật phình mạch bằng bong bóng hoặc phẫu thuật bắc cầu.

• Phình mạch bằng bong bóng sẽ mở mạch máu bị chặn và cải thiện lưu lượng máu. Một thiết bị dạng lưới bằng kim loại có tên là ống thông (stent) thường được đặt trong động mạch để giúp giữ mạch máu mở rộng.
• Phẫu thuật bắc cầu sử dụng mạch máu từ các bộ phận khác của cơ thể, hoặc vật liệu nhân tạo, để tạo thành đường mới quanh vùng bị tắc.

Tôi có thể tự chăm sóc bản thân như thế nào?

Nếu bạn bị bệnh động mạch vành, có những việc bạn có thể làm để chăm sóc bản thân lúc này và ngăn ngừa các vấn đề trong tương lai.

• Tuân theo lời khuyên của nhà cung cấp về hoạt động, tập thể dục, thuốc và các cuộc hẹn tái khám.
• Giảm lượng muối, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa (trans fat) và cholesterol trong chế độ ăn uống của bạn.
• Làm việc với nhà cung cấp dịch vụ y tế của bạn để kiểm soát tiểu đường, huyết áp hoặc các vấn đề về sức khỏe khác mà bạn có thể gặp phải.
• Hãy cố gắng duy trì cân nặng khỏe mạnh. Nếu bạn bị béo phì, hãy nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn về các cách thức giảm cân.
• Nếu bạn hút thuốc, cố gắng bỏ thuốc. Hãy trao đổi với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn về cách bỏ thuốc.
• Hãy hỏi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn:
  • Cách thức và thời gian bạn sẽ biết kết quả xét nghiệm
  • Thời gian để hồi phục
  • Nếu có những hoạt động bạn nên tránh và thời điểm bạn có thể trở lại các hoạt động bình thường
  • Cách tự chăm sóc bản thân tại nhà
  • Những triệu chứng hoặc vấn đề bạn nên theo dõi và những việc cần làm nếu bạn mắc phải các triệu chứng hoặc vấn đề đó
• Đảm bảo rằng bạn biết khi nào bạn nên quay lại để kiểm tra. Giữ tất cả các cuộc hẹn thăm khám hoặc xét nghiệm của nhà cung cấp.

Tôi có thể làm gì để ngăn ngừa bệnh động mạch vành?

Bạn có thể ngăn ngừa bệnh này bằng lối sống để có một trái tim khỏe mạnh:

• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh và duy trì cân nặng hợp lý.
• Giữ gìn vóc dáng bằng bài tập thể dục phù hợp với bạn.
• Hãy tìm cách kiểm soát căng thẳng.
• Không hút thuốc.
• Hạn chế uống rượu.

Trao đổi với nhà cung cấp dịch vụ y tế về tiền sử y tế của cá nhân và gia đình bạn cùng thói quen sống của bạn. Việc này sẽ giúp bạn biết mình có thể làm gì để giảm nguy cơ bị bệnh động mạch vành.

Nếu bạn có tiền sử gia đình bị CAD nặng, lối sống lành mạnh có thể làm giảm sự khởi phát bệnh và thậm chí có thể giúp bạn tránh mắc bệnh. Tuy nhiên, bạn phải kiểm tra thường xuyên để theo dõi chặt chẽ về sức khỏe tim mạch của mình.