Pinsala sa Litid na Medial Collateral

________________________________________________________________________

MGA PINAKAMAHALAGANG PUNTO

• Ang pinsalanag MCL ay ang pagbanat o pagpunit ng matibay na tali ng tissue nagdudugtong sa buto ng iyong hita sa iyong lulod sa panloob ng iyong tuhod.
• Baguhin o itigil ang paggawa sa mga aktibidad na nagiging sanhi ng pananakit hangggang sa maghilom ang pinsala.
• Ang pinsalang MCL ay maaaring gamutin sa pamamagitan ng mga benda, saklay, yelo, ehersisyo, at paminsan-minsan sa pamamagitan ng gamot o operasyon.

________________________________________________________________________

Ano ang isang pinsala sa litid na medial collateral?

Ang isang pinsala sa litid na medial collateral ay isang pinsala sa isa sa mga litid sa iyong tuhod. Ang mga litid ay matitibay na tali ng tissue na nagkokonekta sa isang buto papunta sa isa pa para mabuo ang mga kasukasuan. Pinagkakabit ng litid na medial collateral ang iyong buto sa hita sa lulod sa loob ng iyong tuhod. Kapag napinsala ang isang litid, maari itong mabanat, bahagyang mapunit, o ganap na mapunit. Ang ganap na pagkapunit ay ginagawang napakaluwag at hindi panatag ang dugtong ng tuhod.

Ang pinsala sa litid ay tinatawag din na pilay.

Ano ang sanhi?

Ang mga pinsala sa litid na medial collateral ay maaaring mangyari kung matamaan ka sa labas na bahagi ng iyong tuhod o kung biglaang mga pagbaluktot sa aktibidad o mga pagkapunit ng litid. Maaaring mangyari ito, bilang halimbawa, kung bumagsak at lumapag sa gilid ng iyong tuhod. Maaari rin itong mangyari sa panahon ng pag-i-ski kung bumagsak ka at masapo ang panloob na gilid ng iyong ski.

Ano ang mga sintomas?

Maaaring kabilang sa mga sintomas ang:

• Isang malakas, makirot na pag-pop sa oras ng pinsala
• Pananakit, pamamaga, at pangingirot sa panloob na bahagi ng iyong tuhod
• Pakiramdam na parang maluwag o hindi matatag ang iyong tuhod

Papaano itong sinusuri?

Tatanungin ng iyong healthcare provider ang tungkol sa iyong mga sintomas, aktibidad, at medikal na history at susuriin ka. Maaari sumailalim ka sa mga X-ray o iba pang scan, tulad ng:

• Isang ultrasound, na gumagamit ng mga sound wave para ipakita ang mga larawan ng dugtong ng iyong tuhod
• Isang MRI, na gumagamit ng malakas na magnetic field at mga radio wave para ipakita ang mga detalyadong larawan ng dugtong ng iyong tuhod

Papaano itong ginagamot?

Kakailanganin mong magpalit o itigil ang mga aktibidad na nagiging sanhi ng pananakit hangggang sa maghilom ang litid.

Maaaring balutan ng iyong healthcare provider ng nababanat na benda sa paligid ng iyong tuhod para mapigilan sa paglala ang pamamaga. Maaaring kailanganin mo ng immobilizer ng tuhod at mga saklay para maprotektahan ang iyong tuhod habang naghihilom ka.

Ang mga ganap na pagkapunit ng litid na medial collateral ay bihirang kailangan ng operasyon, ngunit maaari kang ilagay sa isang immobilizer ng tuhod nang mangilan-ngilang linggo.

Maaaring irekumenda ng iyong healthcare provider ang mga ehersisyong pag-uunat at pampalakas para tulungan kang maghilom. Kakailanganin mong patuloy na gawin ang mga ehersisyon pangrehabilitasyon para panatilihing malakas ang mga kalamnan ng iyong tuhod kung maluwag ang iyong litid pagkatapos ng pinsala.

Kadalasanag bumubuti ang pananakit sa loob ng ilang linggo sa pamamagitan ng sariling-pag-aalaga, ngunit ang ilang pinsala ay maaaring tumagal nang mangilan-ngilang buwan o mas matagal na maghilom. Mahalaga na sundin ang lahat ng itinuturo ng iyong healthcare provider.

Papaano kong pangangalagaan ang sarili ko?

Para panatilihing mapababa ang pamamaga at tulungang lunasan ang pananakit sa unang ilang araw pagkatapos ng pinsala:

• Maglagay ng bulsa-de-yelo, gel pack, o pakete ng mga nagyelong gulay na nakabalot sa isang basahan sa napinsalang bahagi tuwing 3 hanggang 4 na oras nang hanggang 20 minuto nang minsan.
• Panatilihing nakapatong ang iyong tuhod sa isang unan kapag uupo o hihiga ka.
• Uminom ng hindi inireresetang gamot sa pananakit, tulad ng acetaminophen, ibuprofen, o naproxen. Basahin ang label at inumin tulad ng inuutos. Maliban lang kung inirerekumenda ng iyong healthcare provider, hindi mo dapat inunim ang mga gamot na ito nang higit sa 10 araw.
  • Ang mga nonsteroidal anti-inflammatory medicines (NSAIDs), tulad ng ibuprofen, naproxen, at aspirin, ay maaaring magsanhi ng pagdurugo ng bituka at iba pang problema. Ang mga peligrong ito ay tumataas sa edad.
  • Ang acetaminophen ay maaaring maging sanhi pinsala sa atay o iba pang problema. Maliban lang kung inirerekumenda ng iyong provider, huwag iinom nang higit sa 3000 milligrams (mg) sa 24 na oras. Para makasigurado na hindi ka iinom nang sobra, tingnan ang iba pang gamot na iniinom mo para malaman kung naglalaman din sila ng acetaminophen. Tanungin ang iyong provider kung kailangan mong iwasan ang pag-inom ng alkohol habang iniinom ang gamot na ito.

Sundin ang mga itinuturo ng iyong healthcare provider, kabilang ang anumang ehersisyong inirerekumenda ng iyong provider. Tanungin ang iyong provider.

• Papaano at kailan mo malalaman ang mga resulta ng iyong pagsusuri
• Gaanong katagal para makapanumbalik sa dating lakas ng katawan
• Anong mga aktibidad ang dapat mong iwasan at kung kailan ka makakabalik sa iyong mga normal na aktibidad
• Papaanong pangalagaan ang iyong sarili sa bahay
• Anong mga sintomas o problema ang dapat mong subaybayan at ano ang gagawin kung magkakaroon ka ng mga ito

Siguruhin na alam mo kung kailan ka dapat bumalik para sa isang checkup.

Papaano akong makakatulong iwasan ang pinsal sa litid na medial collateral?

Ang mga ehersisyong pang-warm-up at pag-uunat bago sa mga aktibidad ay makakatulong maiwasan ang mga pinsala. Bilang halimbawa, mag-ehersisyo na nakapagpapalakas ng mga kalamnan ng hita at hamstring at unatin ang mga kalamnan ng iyong binti.

Sundin ang mga patakarang pangkaligtasan at gumamit ng anumang pangprotektang kagamitan na inirerekumenda para sa iyong trabaho o sport. Bilang halimbawa, kung mag-i-ski ka, siguruhing nai-set nang tama ang iyong mga ski binding ng isang sanay na dalubhasa para mapapakawalan nila ito kung babagsak ka.