Chứng Rối loạn Phổ Tự kỷ

________________________________________________________________________

CÁC ĐIỂM QUAN TRỌNG

• Một người mắc rối loạn phổ tự kỷ gặp phải vấn đề về giao tiếp và hòa nhập với những người khác.
• Điều trị có thể bao gồm thuốc, tập huấn các kỹ năng xã hội và học cách để kiểm soát căng thẳng.

________________________________________________________________________

Chứng rối loạn phổ tự kỷ là gì?

Một người mắc rối loạn phổ tự kỷ (ASD) gặp phải vấn đề về giao tiếp và hòa nhập với những người khác. ASD thường được gọi bằng nhiều cái tên khác nhau:

• Bệnh tự kỷ, một rối loạn mà trong đó bạn gặp phải vấn đề về giao tiếp và hòa nhập với những người khác. Bạn có thể có những hành động bất thường hoặc lặp đi lặp lại và phạm vi quan tâm hẹp.
• Hội chứng Asperger, một hình thức của bệnh tự kỷ nhẹ. Bạn có thể có kỹ năng ngôn ngữ tốt nhưng gặp vấn đề với việc hòa nhập với người khác, và có những mối quan tâm và hành vi không bình thường.

Vắc-xin cho trẻ nhỏ không gây ra ASD.

Nguyên nhân là gì?

Nguyên nhân chính xác của ASD chưa được xác định.

• Não bộ sản sinh ra các chất hóa học có ảnh hưởng đến những suy nghĩ, các cảm xúc và những hành động. Nếu không có sự cân bằng hợp lý giữa các chất hóa học thì bạn có thể gặp những vấn đề trong suy nghĩ, cảm nhận và hành động. Một người mắc phải rối loạn này có thể có quá nhiều hoặc quá ít một vài các chất hóa học trên.
• Nếu một phụ nữ bị nhiễm vi-rút, mắc bệnh tiểu đường, hoặc không thực hiện chế độ ăn tốt cho sức khỏe trong khi đang mang thai, điều này sẽ làm tăng nguy cơ đứa trẻ phát triển hội chứng rối loạn phổ tự kỷ. Việc tiếp xúc với các chất hóa học và loại thuốc nào đó trong thời kỳ mang thai cũng có thể làm tăng nguy cơ này. Mức ôxi thấp do thời gian sinh lâu hoặc sinh non cũng có thể làm tăng nguy cơ.
• ASD đôi khi có tính di truyền. Có thể có những gen nào đó liên kết với bệnh tự kỷ. Nếu cha lớn hơn 40 tuổi khi mẹ mang thai, như vậy có thể làm tăng rủi ro của trẻ.
• Những người mắc ASD có thể có những thay đổi thể chất trong não của họ. Các thay đổi này có thể có nghĩa là một số phần của bộ não của họ hoạt động tích cực hơn hoặc ít tích cực hơn so với ở những người khác.
• Những người có các vấn đề khác về não bộ và hội chứng di truyền như là hội chứng suy yếu nhiễm sắc thể X đôi khi cũng mắc tự kỷ.

Những triệu chứng là gì?

Các triệu chứng của ASD thay đổi khác nhau. Không có hai người mắc ASD nào có triệu chứng hệt như nhau.

Những Kỹ năng Xã hội

Hầu hết những người mắc ASD thường gặp nhiều vấn đề trong việc học cách cho và nhận khi ứng xử với người khác. Bạn có thể thấy khó nói chuyện hoặc đối mặt với một nhóm người. Bạn có thể hiểu mọi việc chỉ theo nghĩa đen và không hiểu nghĩa đùa cợt hoặc nghĩa kép.

Các Vấn đề về Giao tiếp

Có nhiều vấn đề với giao tiếp. Không phải lúc nào bạn cũng hiểu được âm điệu của giọng nói hoặc giao tiếp không bằng lời nói, như là nụ cười, nháy mắt hay cau mày. Bạn có thể khó bắt đầu trò chuyện và tránh đối mặt với mọi người.

Hành vi Lặp lại

Những người mắc ASD thỉnh thoảng lặp lại các chuyển động. Bạn có thể có những thói quen và lịch sinh hoạt rất khó bỏ và dễ trở nên rất khó chịu với sự thay đổi nhỏ nhất trong sinh hoạt.

Các vấn đề khác

Bạn có thể rất tập trung vào những sở thích hoặc đồ vật nhất định. Bạn có thể rất nhạy cảm với những âm thanh, kết cấu, vị, và mùi nhất định. Bạn cũng có thể hoàn toàn không cảm nhận được đau đớn hoặc nhiệt độ.

Chẩn đoán ASD như thế nào?

Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn, lịch sử bệnh lý, tiền sử gia đình, và bất kì loại thuốc nào mà bạn đang dùng. Nhà cung cấp dịch vụ của bạn sẽ kiểm tra tình trạng bệnh lý hay vấn đề về ma túy hoặc rượu có thể gây ra các triệu chứng này. Bạn có thể thực hiện xét nghiệm hoặc chụp để kiểm tra nguyên nhân khác gây các triệu chứng đó.

Nếu nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn nghĩ rằng bạn có thể mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ, họ sẽ giới thiệu bạn tới các bác sỹ chuyên khoa như nhà tâm lý học, nhà tâm thần học, nhà trị liệu ngôn ngữ hoặc nhà thần kinh học. Họ có thể làm thêm nhiều kiểm tra và tư vấn cho bạn về điều trị.

Điều trị là gì?

Không có một phương pháp điều trị nào là tốt nhất cho tất cả những người mắc ASD. Trước khi quyết định về việc điều trị, hãy tìm hiểu các lựa chọn của bạn là gì. Tìm hiểu càng nhiều càng tốt và đưa ra lựa chọn điều trị dựa trên các nhu cầu của bản thân. Điều trị ASD có thể bao gồm:

Liệu pháp

• Tập huấn các kỹ năng xã hội để tăng nhận thức thần kinh, tự trọng, tự tin và giúp bạn có nhiều bạn bè hơn.
• Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) là một cách giúp bạn xác định và thay đổi quan điểm của bạn về chính bản thân, về thế giới và tương lai. CBT có thể giúp bạn nhận thức được những lối suy nghĩ không lành mạnh. Nó cũng giúp bạn học cách suy nghĩ và hành động mới.
• Liệu pháp nhóm có thể giúp bạn xử lý công việc và các mối quan hệ. Việc đó diễn ra theo nhóm từ 6 tới 10 người, theo hướng dẫn của nhà trị liệu.
• Liệu pháp gia đình thường rất hữu ích. Liệu pháp gia đình điều trị cho tất cả các thành viên của gia đình hơn là tác dụng với riêng từng người. Nó giúp cả gia đình thay đổi.

Thuốc

• Một số loại thuốc có thể giúp ích. Nhà cung cấp dịch vụ y tế sẽ làm việc với bạn để lựa chọn thuốc tốt nhất. Bạn có thể cần dùng nhiều hơn một loại thuốc.

Liệu pháp Tự nhiên và Phương pháp Điều trị Thay thế

• Tập thể dục và học cách thư giãn có thể giúp ích cho bạn. Yoga và thiền cũng có thể hữu ích. Bạn có thể muốn trao đổi với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của mình về việc sử dụng các phương pháp này cùng với thuốc và liệu pháp.
• Nhiều người đã khẳng định rằng một số sản phẩm thảo dược và sản phẩm ăn kiêng nhất định giúp kiểm soát các triệu chứng ASD. Không có thảo dược hay thực phẩm bổ sung nào được chứng minh là có thể giảm chắc chắn hoặc hoàn toàn các triệu chứng ASD. Các thuốc bổ sung chưa được kiểm tra hoặc chuẩn hóa và độ mạnh cũng như hiệu quả của chúng có thể thay đổi. Chúng có thể có tác dụng phụ và không phải lúc nào cũng an toàn. Trước khi dùng bất kì thực phẩm bổ sung nào, hãy nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn.

Tôi có thể tự chăm sóc bản thân như thế nào?

• Yêu cầu hỗ trợ. Nói chuyện với gia đình và bạn bè. Tham gia nhóm hỗ trợ tại khu vực của bạn.
• Hãy học cách kiểm soát căng thẳng. Yêu cầu trợ giúp tại nhà và nơi làm việc khi lượng công việc quá lớn để xử lý. Tìm cách để thư giãn. Ví dụ làm một việc yêu thích, nghe nhạc, xem phim hoặc đi dạo. Thực hiện các bài tập thở sâu khi bạn cảm thấy căng thẳng.
• Chăm sóc sức khỏe thể chất của bạn. Cố gắng ngủ ít nhất 7 đến 9 tiếng mỗi đêm. Thực hiện chế độ ăn uống điều độ. Hạn chế dùng caffein. Nếu bạn hút thuốc lá, hãy cai thuốc. Tránh rượu và ma túy. Tập thể dục theo các hướng dẫn của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn.
• Kiểm tra thuốc của bạn. Để giúp ngăn chặn vấn đề, cho nhà cung cấp dịch vụ y tế và dược sĩ của bạn biết tất cả các loại thuốc, phương pháp điều trị tự nhiên, vitamin và các chất bổ sung khác mà bạn đang dùng. Uống tất cả các thuốc theo chỉ dẫn của nhà cung cấp dịch vụ hoặc chuyên gia trị liệu. Nói chuyện với nhà cung cấp của bạn nếu bạn gặp vấn đề với việc dùng thuốc của mình hoặc nếu các loại thuốc này dường như không có tác dụng.
• Liên lạc với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe hoặc nhà trị liệu của bạn nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào hoặc những triệu chứng của bạn có vẻ đang xấu đi.

Yêu cầu chăm sóc khẩn cấp nếu bạn hoặc một người bạn yêu quý có suy nghĩ nghiêm túc về việc tự tử, tự hại mình, bạo lực, hoặc làm hại người khác.